Wanneer je hond 'nee' zegt (en velen niet doorhebben)

Vorige week was ik bij vrienden en zag ik hoe hun dochtertje de hond bleef aaien, terwijl die arme hond zijn hoofd steeds verder wegdraaide. "Kijk, hij vindt het fijn!" zei ze enthousiast. Maar wat ik zag was een hond die heel duidelijk aangaf: "Ik wil hier weg."

Dit soort situaties zie ik vaak. We denken dat we onze honden goed kennen, maar missen ondertussen heel veel signalen die ze ons geven. En dat terwijl honden eigenlijk constant met ons communiceren - alleen niet op de manier die wij verwachten.

Honden zijn beleefder dan wij denken

Wat veel mensen niet weten is dat honden eigenlijk heel beleefd zijn. Ze bijten niet zomaar uit het niets - ze geven van tevoren heel veel waarschuwingen. Het probleem is dat wij die signalen vaak niet zien, of er verkeerd over denken.

Neem een hond die bijvoorbeeld op haar rug gaat liggen. Er zijn honden die altijd op hun rug rollen als kinderen hen willen aaien. Velen denken: "Wat lief, ze wil haar buikje laten aaien." Totdat ze beseffen dat het eigenlijk een soort overgavesignaal is. Ze zeggen niet "aai mijn buik", maar eerder "doe me alsjeblieft geen pijn."

De signalen die we missen

Er zijn eigenlijk een hoop signalen die honden geven voordat ze echt stress krijgen.

• Wegkijken of het hoofd wegdraaien (net als de hond bij vrienden)
• Heel stil worden en stokstijf staan
• Gapen terwijl ze helemaal niet moe zijn
• Opeens gaan snuffelen aan iets wat helemaal niet interessant is
• Poot optillen en zo blijven staan

Het gekke is dat we deze dingen vaak zien, maar er geen betekenis aan hechten. "Oh, hij staat even stil" of "Hij ruikt zeker iets interessants." Terwijl de hond eigenlijk zegt: "Ik voel me hier niet prettig bij."

Waarom dit zo belangrijk is

Als trainer werk ik met groepen van tientallen honden tegelijk, in het begin was het lastig om in zo'n groep alle signalen te zien. Dat was eigenlijk niet mogelijk, inmiddels heb ik door jarenlang met groepen te werken een heel goed filter. Door beter te leren kijken naar wat honden elkaar en mij proberen te vertellen, weet ik wanneer ik wel of juist niet moet ingrijpen. Voor jou de taak om voornamelijk de signalen van je eigen hond beter te leren lezen en begrijpen. Veel van de begeleiding die wij bieden gaat over mensen leren de signalen van hun eigen hond beter te interpreteren.

Het punt is: als je deze vroege signalen ziet en er iets mee doet, voorkom je dat je hond in een situatie komt waar hij zich gedwongen voelt om harder te communiceren. En met "harder" bedoel ik grommen, happen of bijten.

Wat doe je ermee?

Het mooie is dat je niet per se alles hoeft te kunnen "oplossen." Soms is het gewoon genoeg om de signalen te zien en je hond even de ruimte te geven.

Als Illy bijvoorbeeld signaleert dat ze het borstelen van haar vacht even niet meer ziet zitten, stop ik gewoon. We maken het een andere keer af. Geen drama. Door haar die keuze te geven, is ze eigenlijk steeds makkelijker geworden met dit soort dingen. Het verbetert de relatie tussen jou en je hond want je hond voelt zich gehoord.

Let vooral op het plaatje

Wat ik belangrijk vind om te zeggen: het gaat niet om één signaal, maar om het totaalplaatje. Soms gaapt Illy gewoon omdat ze moe is. En soms snuffelt ze omdat er echt iets interessants ligt.

Het verschil zit hem in de context. Als ze tijdens het borstelen begint te gapen en weg te kijken, dan weet ik dat het niet om vermoeidheid gaat. Als ze bij het ontmoeten van een nieuwe hond plotseling intensief begint te snuffelen aan een grassprietje, dan is dat niet uit nieuwsgierigheid. Een goede vuistregel is: let op een plotselinge toename in frequentie (oftewel hoe vaak je hond signalen laat zien), als het plotseling meer/vaker voorkomt is het belangrijk dat jij gaat nadenken wat zou er aan de hand kunnen zien want ik zie plotseling een toename.

Wat me opvalt in de praktijk

In mijn werk zie ik vaak dat mensen de signalen wel zien, maar er de verkeerde betekenis aan geven. "Hij is gewoon eigenwijs" als een hond wegloopt. Of "ze doet gewoon moeilijk" als een hond niet wil dat je iets doet.

Maar meestal is het gewoon communicatie. De hond vertelt je iets over hoe hij zich voelt op dát moment in díe situatie. En als je daar naar luistert en er rekening mee houdt, krijg je meestal een veel ontspannenere hond.

Het komt vaker voor dan je denkt

Vorige maand nog had ik een familie waar de hond "opeens" begon te grommen naar de kinderen. "Hij was altijd zo lief!" Maar toen we gingen kijken, zagen we dat hij al weken signalen gaf. Hij ging steeds vaker naar zijn mand als de kinderen speelden, draaide zijn hoofd weg als ze hem wilden aaien, en likte constant zijn lippen.

Door de ouders te leren deze signalen te zien en de kinderen te leren wanneer de hond even rust wil, verdween het probleem binnen een paar weken. Geen drama, geen gebrek aan leiderschap, gewoon luisteren naar wat de hond probeerde te vertellen.

Begin klein

Je hoeft niet in één keer expert te worden in hondentaal. Begin gewoon met observeren. Let de komende week eens extra op wat je hond doet in verschillende situaties. Wanneer draait hij zijn hoofd weg? Wanneer wordt hij heel stil? Wanneer begint hij opeens te snuffelen of te gapen?

Probeer geen betekenis te geven aan alles wat je ziet, maar let gewoon op patronen. Je zult versteld staan hoeveel je hond eigenlijk tegen je "praat."

Het mooie is dat honden het heel fijn vinden als je naar ze luistert. Illy en ik hebben door de jaren heen een soort van gesprek ontwikkeld waar ik veel beter aanvoel wat zij nodig heeft. Dat maakt het leven voor ons allebei een stuk relaxter. Start ook een conversatie met je hond.

En uiteindelijk is dat toch waar het om gaat - een ontspannen hond die zich begrepen voelt, en een begeleider die weet wat er speelt. Dat klinkt simpel, maar in de praktijk vraagt het wel om goed kijken naar wat jouw specifieke hond je probeert te vertellen.

Benieuwd hoe jij beter kunt communiceren met jouw hond? Neem gerust contact op, wij helpen je graag verder. Door onze jarenlange ervaring kunnen we je helpen de signalen van jouw hond beter te begrijpen.